Reactie IATA op gebrek aan voorlichting over verhoogde kans op trombose tijdens een vlucht

Het risico op trombose neemt toe tijdens langdurige vluchten. Toch zijn er weinig vliegtuigmaatschappijen die op deze gevaren wijzen en hoe je de kans kunt verminderen, ondanks de waarschuwingsplicht. Het wordt besproken in de uitzending van MAX vakantieman op 30 juni 2025. IATA, een organisatie waar ruim 350 vliegtuigmaatschappijen bij zijn aangesloten, reageert:

Let op de reactie is Engelstalig. Voor de vertaling in het Nederlands scrol je naar beneden.

Reactie IATA (Engels)

“The main factor that increases the risk of blood clots in the legs – known medically as lower limb venous thrombosis – is prolonged immobility. Since the 1950s, cases have been documented in connection with long journeys by plane, car, train, or ship. One case even involved a person who developed a clot after sitting for an extended period at the theatre.

Robust data on the incidence of venous thromboembolism and travel were published in 2007 by the World Health Organization Research into the Global Hazards of Travel (WRIGHT Project) confirming a moderately increased risk of venous thromboembolism associated with long-haul journeys – whether by air, road, or rail.

Evidence suggests that any form of travel involving immobility for more than four hours – and especially beyond eight hours – can raise the risk of clot formation in the veins of the legs. This isn’t unique to air travel: the concern lies not with the cabin environment but with remaining still for long stretches of time. To date, no specific feature of the aircraft cabin has been demonstrated to directly affect the blood’s tendency to clot.

For most long-distance travellers, the following simple measures may help to maintain a healthy lower limb blood flow:

While seated, do simple leg exercises – such as rotating your ankles or mimicking a pedalling motion – to stimulate circulation.
As long as it’s safe to do so and in line with the crew’s instructions, stand up and move around periodically.
If waiting to use the lavatory, raise your heels repeatedly to activate your calf muscles and encourage blood return from the legs.
Use connections or trip relief breaks, in the case of road travel, as opportunities to stretch your legs and walk.
Stay well hydrated throughout the journey.

Some individuals are more vulnerable to developing travel-related blood clots. Risk factors include:

• Recent surgery under general anaesthesia
• Major trauma or recent leg injury causing reduced mobility for at least 3 days
• Recent illness requiring confinement to bed
• Active cancer
• Certain blood clotting disorders
• Severe obesity
• Oestrogen therapy, pregnancy, or the postpartum period
• A personal history of venous thromboembolism

For these higher-risk travellers, guidelines from the American College of Chest Physicians suggest additional precautions on journeys lasting more than eight hours. These may include walking frequently, choosing an aisle seat when possible, doing calf muscle exercises (see above), and wearing properly fitted, below-knee graded compression stockings that apply 15 to 30 mmHg of pressure at the ankle.

There is no general recommendation for the use of blood thinners (anticoagulants) during travel, even for high-risk individuals. Any decision on medication should follow a personalised risk assessment by the patient’s physician.

Travellers with an active deep vein thrombosis (DVT) or a recent episode of pulmonary embolism require special consideration. In such cases, medical clearance for travellinh can only be obtained if anticoagulant therapy is stabilised. The IATA Medical Manual provides further guidance, and most airlines also outline their requirements for medical clearance on their special assistance webpages.”

Reactie IATA (automatisch vertaald naar het Nederlands)

“De belangrijkste factor die het risico op bloedstolsels in de benen verhoogt – medisch bekend als veneuze trombose in de onderste ledematen – is langdurige immobiliteit. Sinds de jaren 1950 zijn er gevallen bekend van lange reizen per vliegtuig, auto, trein of schip. Eén geval betrof zelfs iemand die een stolsel kreeg nadat hij lange tijd in het theater had gezeten.

Robuuste gegevens over de incidentie van veneuze trombo-embolie en reizen werden in 2007 gepubliceerd door het World Health Organization Research into the Global Hazards of Travel (WRIGHT Project) en bevestigden een matig verhoogd risico op veneuze trombo-embolie in verband met langeafstandsreizen – hetzij per vliegtuig, hetzij over de weg of per spoor.

Er zijn aanwijzingen dat elke vorm van reizen waarbij je langer dan vier uur stilstaat – en vooral langer dan acht uur – het risico op stolselvorming in de aderen van de benen kan verhogen. Dit is niet uniek voor vliegreizen: de zorg ligt niet bij de omgeving van de cabine, maar bij lang stilzitten. Tot nu toe is niet aangetoond dat een specifieke eigenschap van de vliegtuigcabine een directe invloed heeft op de neiging van het bloed om te stollen.

Doe zittend eenvoudige beenoefeningen – zoals het draaien van je enkels of het nabootsen van een trapbeweging – om de bloedsomloop te stimuleren. Zolang het veilig is om dit te doen en in lijn met de instructies van de bemanning, sta op en beweeg af en toe. Als je wacht om naar het toilet te gaan, til dan herhaaldelijk je hielen op om je kuitspieren te activeren en de bloedcirculatie in je benen te stimuleren. Gebruik aansluitingen of reisonderbrekingen, in het geval van reizen over de weg, als gelegenheid om uw benen te strekken en te lopen. Blijf tijdens de reis goed gehydrateerd.

Sommige mensen zijn kwetsbaarder voor het ontwikkelen van reisgerelateerde bloedstolsels. Risicofactoren zijn onder andere:

• Recente operatie onder algehele anesthesie
• Groot trauma of recent beenletsel waardoor de mobiliteit minimaal 3 dagen beperkt is
• Recente ziekte waarvoor bedlegerigheid nodig is
• Actieve kanker
• Bepaalde bloedstollingsstoornissen
• Ernstige zwaarlijvigheid
• Oestrogeentherapie, zwangerschap en de kraamtijd
• Persoonlijke voorgeschiedenis van veneuze trombo-embolie

Voor reizigers met een hoger risico suggereren de richtlijnen van het American College of Chest Physicians extra voorzorgsmaatregelen bij reizen die langer dan 8 uur duren. Deze kunnen bestaan uit vaak lopen, indien mogelijk een stoel aan het gangpad kiezen, kuitspieroefeningen doen (zie hierboven) en het dragen van goed passende compressiekousen onder de knie met een druk van 15 tot 30 mmHg bij de enkel.

Er is geen algemene aanbeveling voor het gebruik van bloedverdunners (anticoagulantia) tijdens het reizen, zelfs niet voor mensen met een hoog risico. Elke beslissing over medicatie moet volgen op een persoonlijke risicobeoordeling door de arts van de patiënt.

Reizigers met een actieve diep-veneuze trombose (DVT) of een recente episode van longembolie vereisen speciale aandacht. In dergelijke gevallen kan medische toestemming voor reizen alleen worden verkregen als de antistollingstherapie is gestabiliseerd. Het IATA Medical Manual geeft verdere richtlijnen en de meeste luchtvaartmaatschappijen vermelden hun vereisten voor medische goedkeuring ook op hun webpagina’s voor speciale assistentie.”

Bron: IATA. Foto: Shutterstock.