Hoe wordt de zuurstof aan boord van een vliegtuig geregeld?

Een goed zuurstofgehalte is cruciaal in het vliegtuig. Want hoog in de lucht, is er normaal gesproken onvoldoende zuurstof om te kunnen overleven. Hoe weet de bemanning of er genoeg zuurstof aan boord is? Zo zit het.

Hoe wordt de zuurstof in een vliegtuig geregeld?

De lucht is op zo’n 10 kilometer hoogte ijl en bevat veel te weinig zuurstof om te kunnen overleven. Vliegtuigen vliegen doorgaans op ongeveer 10 tot 12 kilometer hoogte. Om goed te kunnen ademen is er airconditioning. Via het systeem wordt er meer druk op de romp gezet, waardoor je als mens gewoon kan ademen op deze hoogte.

Wat als de airconditioning in het vliegtuig kapot gaat?

In een vliegtuig is altijd een tweede airconditioning aanwezig, voor als het andere systeem het begeeft. Gaan ze allebei stuk? Dan is er nog een redmiddel: lager vliegen. Wanneer de druk niet meer gereguleerd kan worden, moet de piloot besluiten om lager te vliegen. Dan kan hij afzakken naar bijvoorbeeld 3 kilometer hoogte. Alleen kun je in de tussentijd niet te lang op grote hoogte blijven. Maar te snel afzakken naar beneden kan ervoor zorgen dat je trommelvliezen scheuren.

Daarom is in het vliegtuig het zuurstofmasker aanwezig. Zo kun je toch nog rustig blijven ademen, terwijl het vliegtuig naar beneden daalt.

Hoe komt een zuurstofmasker aan genoeg zuurstof in het vliegtuig?

Aan boord wordt er een scheiding gemaakt tussen zuurstof die nodig is tijdens een snelle daling en zuurstof voor medische noodgevallen. Voor beiden is een voorraad aanwezig. Wanneer de zuurstofmaskers nodig zijn, komt de zuurstof dus uit die voorraad. Deze voorraad is vaak berekend op het aantal passagiers in een vliegtuig. Wanneer deze zuurstof gebruikt is, wordt het na de landing weer aangevuld.

Voor de medische voorraad moet er een minimum hoeveelheid aanwezig zijn, voor het vliegtuig mag vertrekken. Wanneer dit gebruikt is tijdens een vlucht, moet het daarna dus weer aangevuld worden. In uitzonderlijke gevallen is dit nog niet voldoende aangevuld, voor de volgende vlucht.

“De piloot moet dan de moeilijke keuze maken om óf alle passagiers te laten wachten tot het probleem is opgelost óf dat je met minder passagiers wel gaat vertrekken. In het eerste geval dupeer je iedereen”, vertelt luchtvaart- en ruimtevaart expert Joris Melkert. “In het tweede geval beperk je de ‘schade’. Dit gebeurt alleen op een ‘buitenstation’ waar de luchtvaartmaatschappij geen voorzieningen heeft. Dit lijkt me geen gemakkelijke keuze.”

Is een te laag zuurstofgehalte in het vliegtuig gevaarlijk?

Ondanks dat je in het vliegtuig dus genoeg kunt ademen, zakt het zuurstofgehalte in je bloed wel iets. Je lichaam vindt het namelijk moeilijker om zuurstof op te nemen in het vliegtuig. Je kunt je hierdoor minder fit voelen. Zodra je uit het vliegtuig stapt gaat dat meestal snel weer over.

Nu heeft ziek voelen in het vliegtuig soms niet per se met zuurstof te maken, maar hebben sommige mensen op dat moment last van reisziekte. MAX Vandaag legt hier uit hoe dat zit.

Bronnen: Joris Melkert, luchtvaartdeskundige (TU Delft), NEMO Kennislink. Foto: Shutterstock.